Menu
Funkcjonalna Endoskopowa Operacja Zatok (z ang. FESS – Functional Endoscopic Sinus Surgery) stała się w ostatnich latach bardzo popularną w leczeniu przewlekłych stanów zapalnych zatok przynosowych. Mimo to w większości ośrodków w kraju operuje się nadal metodą klasyczną z dostępu zewnętrznego. Założenia metody endoskopowej polegają na dokładnym usunięciu zmian w obrębie ujść zatok przynosowych (kompleks ujściowo-przewodowy) będących przyczyną zaburzeń wentylacji i drenażu zatok przynosowych. Dzięki zastosowaniu endoskopów optycznych możliwe jest precyzyjne usunięcie wszystkich zmian blokujących ujścia zatok przynosowych (m.in. polipów nosa), wytworzenie szerokiego połączenia pomiędzy jamą nosa i zatokami przynosowymi.
Polega na usunięciu z nosa, z komórek sitowych, zatok szczękowych, czołowych i klinowych polipów, tkanek zapalnych, nieprawidłowych przegród kostnych, odblokowaniu ujść naturalnych zatok. Można jednoczasowo wykonać prostowanie przegrody nosa i zmniejszyć małżowiny nosowe dolne (o ile jest to konieczne). Uwaga: zabieg przywraca drożność nosa, poprawia wentylację zatok przynosowych, ale nie zabezpiecza przed odrostem polipów w przypadku alergii, nie jest też skuteczny w przypadku przewlekłego ściekania wydzieliny po tylnej ścianie gardła. Jest zabiegiem wieloetapowym i złożonym, zakres zabiegu zależy od rozległości zmian; nie wszystkie etapy muszą być wykonywane w Pana/Pani przypadku.
1. Usunięcie wyrostka haczykowatego
2. Poszerzenie ujścia zatoki szczękowej
3. Otwarcie sitowia przedniego i zachyłka czołowego
4. Otwarcie sitowia tylnego
5. Otwarcie zatoki klinowej
Przy zaniechaniu leczenia możliwe jest pogorszenie stanu zdrowia.
Głównym wskazaniem jest:
Kwalifikację do zabiegu przeprowadza się na podstawie wywiadu, wziernikowania nosa oraz tomografii komputerowej, która jest warunkiem prawidłowego rozpoznania oraz ustalenia rozległości zabiegu operacyjnego. Klasyczne zdjęcia rentgenowskie są mało użyteczne, gdyż nie pozwalają rozpoznać zmian chorobowych w sitowiu oraz kompleksie ujściowo-przewodowym.
Funkcjonalna Endoskopowa Operacja Zatok znacznie różni się od stosowanych wcześniej zabiegów chirurgicznych w leczeniu zmian zapalnych zatok. FESS jest metodą, która skutecznie pozwala zastąpić klasyczne, inwazyjne metody operacyjne z dostępu zewnętrznego. Dzięki niej już w początkowym etapie procesu zapalnego możliwa jest interwencja chirurgiczna, która ograniczona jest jedynie do miejsca zmienionego chorobowo, dzięki czemu FESS zapewnia wczesne leczenie przyczynowe.
Bezpośrednio przed operacją pacjentowi nie wolno jeść min. 6 godzin i pić min. 4 godziny. Po zakwalifikowaniu przez laryngologa do leczenia operacyjnego pacjent badany jest przez anestezjologa celem kwalifikacji do znieczulenia ogólnego.
Wykonywane są następujące badania: badania laboratoryjne krwi, EKG, prześwietlenie klatki piersiowej. Na 3 dni przed zabiegiem operacyjnym istnieje bezwzględna konieczność zaprzestania zażywania leków przeciw krzepliwych np. polopiryna, acard, aspiryna. Leki te mogą niebezpiecznie zwiększyć ryzyko krwawienia w okresie około i pooperacyjnym.
Operacja przy użyciu mikroskopu oraz endoskopu pozwala w sposób minimalnie inwazyjny na poszerzenie ujść zatok tak, by wydzielina mogła się swobodnie z nich wydostawać. Zabieg endoskopowy może zatrzymać proces przerostu błony śluzowej i w ten sposób chronić nas przed poważniejszymi powikłaniami. Tak przeprowadzona operacja daje szansę na poprawę stanu zatok, a jednocześnie nie pozostawia widocznych blizn, gdyż jest wykonywana wewnątrz nosa. Zabieg ma na celu przywrócenie prawidłowej drożności ujścia zatok.
Operacja wykonywana jest w znieczuleniu ogólnym z dostępem przez otwory nosowe (nozdrza przednie) bez nacinania powłok skórnych twarzy lub śluzówki jamy ustnej.
Czas trwania zabiegu wahać się od 1.5 do 2.5 godziny
Wraz z operacją edoskopową zatok często wykonywane są również inne zabiegi takie jak:
Plastyka przegrody nosa (septoplastyka) – w wielu przypadkach umożliwia wykonanie zabiegu endoskopowego, w innych zapewnia dobrą pooperacyjną drożnośc nosa
Plastyka małżowin nosowych (konchoplastyka) – dodatkowo poprawia drożności nosa
Usztywnienie skrzydełek nosa – potrzebna u osób z wiotkimi skrzydełkami nosa, które zapadają się podczas wdechów
Operacja plastyczna nosa – rzadziej ze względu na rozległość i czasochłonnośc obu zabiegów
Usunięcie migdałka gardłowego – zwykle u dzieci i młodszych pacjentów
Drenaż ucha środkowego – u osób z współistniejącym wysiękowym zapaleniem ucha środkowego
Tamponada nosa utrzymywana jest przez 2 doby. W tym okresie pacjent pozostaje pod opieką lekarza i wykwalifikowanego personelu Kliniki. Po usunięciu tamponady konieczne jest ścisłe przestrzeganie przez pacjenta zaleceń lekarskich:
Pierwszą noc po operacji metodą FESS pacjent spędza w szpitalu. W nosie często pozostaje opatrunek z mikroporowatej gąbki oraz czasami płytki silastikowe jeśli korygowany był kształt przegrody nosa. Opatrunek usuwany następnego dnia po operacji a płyki w ciągu 7-10 dni podczas wizyty kontrolnej. Przez kilka dni po zabiegu pacjent może wymagać noszenia opatrunku pod nosem. W tym czasie pacjent może okresowo mieć trudności z oddychaniem przez nos, co powodowane jest obrzękiem błony śluzowej oraz obecnością ww. płytek. Ze względu na obrzęk w nosie trzeba oddychać ustami, co powoduje nieprzyjemne wysuszenie śluzówek jamy ustnej. Towarzyszący dyskomfort można zniwelować przy użyciu środków przeciwbólowych, dostępnych w aptekach bez recepty. Zwykle jama nosa i zatoki przynosowe wypełnione są skrzepami krwi które można usunąć przepłukując nos w odpowiedni sposób. Drożność nosa stopniowo poprawia się ale odtykanie się nosa może trwać nawet kilka tygodni.
W pierwszym tygodniu po operacji zaleca sie unikania:
Do pracy zawodowej większość pacjentów powraca zwykle po ok. 7 dniach. Na zewnątrz nosa i twarzy niewidoczne są jakiekolwiek ślady czy blizny.
Zabieg wykonuje lek. med. Aleksander Żmudziński, specjalista laryngolog – chirurg głowy i szyi, lekarz z 30 letnim doświadczeniem zabiegowym.
